การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบการบริหารจัดการองค์กรของวิสาหกิจชุมชนที่ผลิตสินค้าโอทอป กรณีศึกษาวิสาหกิจชุมชนบ้านเห็ดขวัญวัลย์ฟาร์ม ตำบลท่าเสา อำเภอกระทุ่มแบน จังหวัดสมุทรสาคร การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บรวบรวมข้อมูลจากการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ให้ข้อมูลหลัก จำนวน 11 คน ได้แก่ สมาชิกในกลุ่มวิสาหกิจชุมชนบ้านเห็ดขวัญวัลย์ฟาร์ม ตำบลท่าเสา อำเภอกระทุ่มแบน จังหวัดสมุทรสาคร นำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์เชิงเนื้อหาและนำเสนอเชิงพรรณนา
ผลการศึกษาพบว่า รูปแบบการบริหารจัดการองค์กรของวิสาหกิจชุมชนบ้านเห็ดขวัญวัลย์ฟาร์มนั้นมีโครงสร้างการดำเนินงานที่ชัดเจน มีประธานกลุ่มเป็นแกนนำในการดำเนินงานกิจกรรมต่าง ๆ ภายในกลุ่ม ซึ่งสอดคล้องกับผลการศึกษาของ ปาริชาต อ่อนนุ่ม (2565) ที่ศึกษาพบว่า ลักษณะการจัดการของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนแปลงใหญ่ปลาช่อนแม่ลา ตำบลแม่ลา อำเภอบางระจัน จังหวัดสิงห์บุรี มีโครงสร้างการดำเนินงานที่ชัดเจน โดยมีประธานกลุ่มเป็นผู้หาอาสาสมัครที่มีความชำนาญของงานแต่ละฝ่ายและสมาชิกต้องมีความสมัครใจในการปฏิบัติหน้าที่ตามงานที่ได้รับมอบหมาย มีการกำหนดกฎระเบียบเกี่ยวกับการจัดการกลุ่มที่ชัดเจน ซึ่งสมาชิกมีส่วนร่วมในการดำเนินงาน ลักษณะการดำเนินงานภายในกลุ่มเป็นการดำเนินงานแบบเครือญาติ ผ่านการพบปะพูดคุยกันแบบปากต่อปาก ซึ่งถือเป็นการสื่อสารแบบไม่เป็นทางการ และไม่เป็นไปตามสายบังคับบัญชา โดยมีลักษณะของการเสริมข้อมูลให้การติดต่อสื่อสารแบบเป็นทางการสมบูรณ์ยิ่งขึ้น (Samuel, 2000) นอกจากนี้ยังสอดคล้องกับแนวคิดของ Keith (1967) ที่กล่าวเกี่ยวกับการสื่อสารภายในองค์กรแบบไม่เป็นทางการไว้ว่า การสื่อสารแบบไม่เป็นทางการนั้น มีส่วนช่วยให้ผู้นำหรือบริหารมีความเข้าใจถ่องแท้เกี่ยวกับกลไกต่าง ๆ ที่เชื่อมโยงกันภายในองค์กรในลักษณะที่เรียกว่า “เครือข่ายเถาองุ่น” (Grapevine) หรือแบบการแพร่กระจายข่าวจากปากต่อปาก ซึ่งความสำคัญของการสื่อสารแบบเถาองุ่น สามารถลดความกลัวและสร้างความผ่อนคลาย ผ่านการพูดคุยของสมาชิก เป็นการสร้างให้เกิดความเข้าใจที่ดีและสร้างความสามัคคี ก่อให้เกิดการทำงานร่วมกันในองค์กร ซึ่งลักษณะดังกล่าวสอดคล้องกับรูปแบบการสื่อสารของวิสาหกิจชุมชนที่เกิดขึ้น เนื่องจากเป็นการพูดคุยร่วมกันระหว่างสมาชิกภายในกลุ่ม ทั้งนี้อาจมีการหารือเพื่อการดำเนินงาน และการติดต่อพูดคุยโดยอาศัยระบบความสัมพันธ์ที่สนิทชิดเชื้อแบบเครือญาติในการบริหารหรือดำเนินงาน ซึ่งก่อให้เกิดความความเข้าใจระหว่างกันได้มากยิ่งขึ้นได้อีกด้วย
กล่าวโดยสรุป “รูปแบบการบริหารจัดการองค์กร” ของวิสาหกิจชุมชนบ้านเห็ดขวัญวัลย์ฟาร์ม มีองค์ประกอบของรูปแบบบริหารจัดการองค์กร 5 ด้าน คือ 1. การดำเนินงานขององค์กร 2. การผลิต 3. การตลาด 4. การเงินและบัญชี และ 5. สวัสดิการ โดยมีการพัฒนาการเรียนรู้ของสมาชิกวิสาหกิจชุมชนฯ เป็นศูนย์กลาง ลักษณะการดำเนินงานภายในกลุ่มเป็นแบบเครือญาติ มีการปรึกษาหารือผ่านการพบปะพูดคุยกันแบบปากต่อปาก และใช้หลักเศรษฐกิจพอเพียงในการบริหารจัดการองค์กร
