อาวุธ หงษ์ศิริ สาขาวิชาการแพทย์แผนไทย
คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา
ตามทฤษฏีการแพทย์แผนไทย กล่าวว่าร่างกายมนุษย์ประกอบด้วยธาตุทั้งสี่ คือ ดิน น้ำ ลม ไฟ ซึ่งในแต่ละคนจะมีธาตุเด่นเป็นธาตุประจำตัว เรียกว่า ธาตุเจ้าเรือน ซึ่งมีลักษณะแตกต่างกันไปตามเดือนเกิด แต่ละธาตุจะแสดงบุคลิกภาพ ลักษณะ อุปนิสัย และภาวะด้านสุขภาพแตกต่างกันไป ตามธาตุเจ้าเรือน
ดังนั้นการรักษาร่างกายให้สมบูรณ์ตามทฤษฎีการแพทย์แผนไทย เพื่อเป็นการป้องกันปัญหาความเจ็บป่วยที่อาจเกิดขึ้น สิ่งที่สามารถช่วยได้ระดับหนึ่ง คือ พฤติกรรมการรับประทานอาหารให้ตรงกับธาตุเจ้าเรือนของตนเอง โดยใช้รสและสรรพคุณของอาหารเป็นยาเพื่อส่งเสริมสุขภาพและปรับสมดุลของร่างกายป้องกันความเจ็บป่วยที่อาจเกิดขึ้นได้
ธาตุดินเจ้าเรือน
ธาตุดิน คือ คนที่เกิดเดือนตุลาคม – ธันวาคม
ลักษณะรูปร่าง จะมีรูปร่างโปร่งสูงใหญ่ ผิวค่อนข้างคล้ำ ผมดกดำ กระดูกใหญ่ ข้อกระดูกแข็งแรง น้ำหนักตัวมาก ล่ำสัน เสียงดังหนักแน่น
สภาวะสุขภาพ การควบคุมสุขภาพของคนธาตุดิน คือ ความสมบูรณ์ของหัวใจ อาหารที่รับประทาน และกากอาหารในลำไส้ใหญ่ เมื่อเสียดุลของตัวควบคุมสุขภาพ จะทำให้คนธาตุดินมักเจ็บป่วยด้วยโรคของอวัยวะโครงสร้างหลักของร่างกาย เช่น โรคหัวใจ โรคเบาหวาน ริดสีดวงทวาร เป็นต้น
ควรรับประทานอาหาร รสฝาด หวาน มัน และเค็ม พอประมาณ
ตัวอย่าง ผัก ผลไม้ ที่รสชาติเหมาะกับคนธาตุดิน เช่น มังคุด ฟักทอง ฝรั่ง เผือก ถั่วต่างๆ เงาะ หัวมันเทศ ผักกระโดน กล้วยดิบ ยอดมะม่วงหิมพานต์ ยอดมะยม สมอไทย กระถินไทย กระโดนบก กระโดนน้ำ ผักหวาน ขนุนอ่อน สะตอ ผักโขม โสน ขจร ยอดฟักทอง ลูกเหนียงนก บวมเหลี่ยม บวบงู บวบหอม เป็นต้น
เมนูอาหาร แกงป่า สะตอผัดกุ้ง ดอกงิ้วทอดไข่ ผักกูดผัดน้ำมันงา
เมนูอาหารว่าง วุ้นกะทิ กล้วยบวชชี แกงบวดฟักทอง ตะโก้
เครื่องดื่ม น้ำอ้อย น้ำมะพร้าว น้ำตาลสด น้ำมะตูม น้ำแคนตาลูป น้ำส้ม น้ำฝรั่ง น้ำลูกเดือย น้ำข้าวโพด น้ำแห้ว น้ำฟักทอง
เกร็ดความรู้ ผู้ที่มีธาตุเจ้าเรือนเป็นธาตุดิน มักจะไม่ค่อยเจ็บป่วยเพราะธาตุดินเป็นที่ตั้งของกองธาตุ
ธาตุน้ำเจ้าเรือน
ธาตุน้ำ คือ คนที่เกิดเดือนกรกฎาคม – กันยายน
ลักษณะรูปร่าง จะมีรูปร่างสมบูรณ์ สมส่วน ผิวพรรณสดใส เต่งตึง ตาหวานน้ำในตามาก ท่าทางเดินมั่นคง ผมดกดำงาม ทนหิว ทนร้อน ทนเย็นได้ดี เสียงโปร่ง ความรู้สึกทางเพศดี อากัปกิริยามักเฉื่อย และค่อนข้างเกียจคร้าน
สภาวะสุขภาพ การควบคุมสุขภาพของคนธาตุน้ำ การควบคุมน้ำภายในร่างกาย เช่น น้ำมูก เสมหะ น้ำย่อยในกระเพาะอาหารและลำไส้ น้ำดี น้ำปัสสาวะ เป็นต้น ทำให้คนธาตุน้ำมักเจ็บป่ายด้วยโรคทางเดินหายใจ ระบบทางเดินอาหาร และระบบขับถ่ายปัสสาวะ อุจจาระ เป็นต้น
ควรรับประทานอาหาร รสเปรี้ยว รสขม
ตัวอย่าง ผัก ผลไม้ ที่รสชาติเหมาะกับคนธาตุน้ำ เช่น มะนาว ส้ม สับปะรด มะเขือเทศ มะยม มะกอก มะดันกระท้อน ขี้เหล็ก แคบ้าน ชะมวง ผักติ้ว ยอดมะกอก ยอดมะขาม มะอึก มะเขือเครือ สะเดาบ้าน มะระขี้นกมะระจีน มะแว้ง ใบยอ เป็นต้น
เมนูอาหาร แกงขี้เหล็ก แกงส้มดอกแค แกงอ่อม ผัดมะระใส่ไข่ ห่อหมกใบยอ สะเดาปิ้งปลาย่าง ใบยอผัดน้ำมันหอยใส่หมูบด ต้มโคล้งยอดมะขาม แกงป่าสะเดาใส่ปลาหมอ
เมนูอาหารว่าง มะยมเชื่อม สับปะรดกวน กระท้อนลอยแก้ว มะม่วงน้ำปลาหวาน
เครื่องดื่ม น้ำมะนาว น้ำมะเขือเทศ น้ำมะขาม น้ำสับปะรด น้ำกระเจี๊ยบ น้ำมะเฟือง
เกร็ดความรู้ ผู้ที่มีธาตุเจ้าเรือนเป็นธาตุน้ำ ในช่วงแรกเกิด – 16 ปี มักจะมีอาการเป็นหวัดคัดจมูก ตาแฉะ ในฤดูหนาวจะเจ็บป่วยง่าย
ธาตุลมเจ้าเรือน
ธาตุลม คือ คนที่เกิดเดือนเมษายน – มิถุนายน
ลักษณะรูปร่าง จะมีรูปร่างโปร่ง ผอมบาง ผิวหนังหยาบแห้ง ข้อกระดูกมักลั่นเมื่อเคลื่อนไหว ขี้อิจฉา ขี้ขลาด รักง่ายหน่ายเร็ว ทนหนาวไม่ค่อยได้ นอนไม่ค่อยหลับ ช่างพูด เสียงต่ำ ออกเสียงไม่ชัดเจน ความรู้สึกทางเพศไม่ค่อยดี
สภาวะสุขภาพ การควบคุมสุขภาพของคนธาตุลม คือ การควบคุมอารมณ์และจิตใจ เช่น วิงเวียน หน้ามืด อ่อนเพลีย ไม่แข็งแรง เป็นต้น จะทำให้คนธาตุลมมักเจ็บป่วยด้วยอาการของระบบปราสาท การไหลเวียนของโลหิต เป็นต้น
ควรรับประทานอาหาร รสเผ็ดร้อน
ตัวอย่าง ผัก ผลไม้ ที่รสชาติเหมาะกับคนธาตุลม เช่น ขิง ข่า ตะไคร้ กระชาย พริกไทย กะทือ ช้าพลู ยี่หร่า ดอกกระเจียว ขมิ้นชัน ผักคราด ผักไผ่ พริกขี้หนูสด สะระแหน่ หูเสือ ผักแขยง ผักชีลาว ผักชีล้อม สมอไทยกานพลู เป็นต้น
เมนูอาหาร แกงป่าดุกใส่กะทือ ต้มข่าไก่ ต้มยำกุ้ง แกงหอยขมใส่ใบช้าพลู สมอไทยจิ้มน้ำพริก
เมนูอาหารว่าง บัวลอยน้ำขิง เต้าฮวย เต้าทึง มันต้มขิง ถัวเขียวต้มขิง เมี่ยงคำ
เครื่องดื่ม น้ำขิง น้ำตะไคร้ น้ำข่า น้ำกานพลู
เกร็ดความรู้ ผู้ที่มีธาตุเจ้าเรือนเป็นธาตุลม ในช่วงอายุ 32 ปีขึ้นไป มักจะมีอาการเวียนศีรษะ หน้ามืด เป็นลมง่าย ในฤดูฝนง่าย เพราะธาตุลมกำเริบ
ธาตุไฟเจ้าเรือน
ธาตุไฟ คือ คนที่เกิดเดือนมกราคม – มีนาคม
ลักษณะรูปร่าง จะมีผมหงอกเร็ว มักหัวล้าน มักขี้ร้อน ทนร้อนไม่ค่อยได้ หิวบ่อย กินเก่ง ผิวหนังย่น ผม ขน และหนวดอ่อนนิ่ม ไม่ค่อยอดทน ใจร้อน ข้อกระดูกหลวม มีกลิ่นปาก กลิ่นตัวแรง ความต้องการทางเพศปานกลาง
สภาวะสุขภาพ การควบคุมสุขภาพของคนธาตุไฟ คือ การทำงานของน้ำดี การควบคุมอุณหภูมิของร่างกาย จะทำให้คนธาตุไฟมักเจ็บป่วย โรคตับอักเสบ ตัวเหลือง ตาเหลือง ท้องอืด มีไข้ เป็นต้น
ควรรับประทานอาหาร รสขม รสเย็น รสจืด
ตัวอย่าง ผัก ผลไม้ ที่รสชาติเหมาะกับคนธาตุไฟ เช่น แตงโม แตงกวา มันแก้ว พุทรา แอปเปิ้ล ผักบุ้ง ตำลึงผักกระเฉด ผักกระสัง สายบัว ผักกาดจีน ผักกาดนา ผักกาดนกเขา มะระ มะรุม ผักปรัง มะเขือยาว ผักหนาม ยอดมันเทศ กระเจี๊ยบมอญ สะเดา ยอดฟักทอง หยวกกล้วย มะเขือยาว หัวไชเถ้า เป็นต้น
เมนูอาหาร ผัดผักบุ้ง แกงจืดตำลึง ผัดสายบัวใส่พริก แกงส้มมะรุม แกงจืดมะระ แกงส้มหยวกกล้วย ยำผักกระเฉด ผัดหนามผัดน้ำมันหอย
เมนูอาหารว่าง ซาหริ่ม ไอศกรีม น้ำแข็งใส
เครื่องดื่ม น้ำแตงโมปั่น น้ำใบเตย น้ำเก๊กฮวย น้ำใบบัวบก
เกร็ดความรู้ ผู้ที่มีธาตุเจ้าเรือนเป็นธาตุไฟ ในช่วงอายุ 16-32 ปี มักจะหงุดหงิดง่าย อารมณ์เสียบ่อย เป็นคนเจ้าอารมณ์ในฤดูร้อน จะเจ็บป่วยง่ายจากไข้ตัวร้อน เพราะธาตุไฟกำเริบ
เอกสารอ้างอิง
สถาบันการแพทย์แผนไทย กรมการแพทย์แผนไทยและแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข. (2552) . 5อ กับการแพทย์แผนไทย. กรุงเทพมหานคร:โรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก.
