แนวคิดผู้นำกับการบริหารงานโทรทัศน์รัฐสภา
ณิชาภา แก้วประดับ
สถานีวิทยุโทรทัศน์รัฐสภา (Thai Parliament Television – TPTV) หรือสถานีวิทยุกระจายเสียงและวิทยุโทรทัศน์รัฐสภา เป็นช่องโทรทัศน์ของไทย ซึ่งออกอากาศโดยไม่ใช้คลื่นความถี่ และกำลังทดลองออกอากาศ ผ่านโครงข่ายโทรทัศน์ภาคพื้นดินระบบดิจิทัล ประเภทบริการสาธารณะ ซึ่งมีวัตถุประสงค์หลัก เพื่อการกระจายข้อมูลข่าวสาร เพื่อส่งเสริมความเข้าใจอันดี ระหว่างรัฐสภากับประชาชน ทางช่องหมายเลข 10 ดำเนินการโดย สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร มีภารกิจหลักในการถ่ายทอดสด การประชุมร่วมกันของรัฐสภา การประชุมสภาผู้แทนราษฎร และการประชุมวุฒิสภา รวมถึงรายงานข้อมูลข่าวสารต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับงานของรัฐสภา เผยแพร่สู่ประชาชนทั่วไป รวมถึงรายการสาระประโยชน์ต่างๆ ออกอากาศในช่วงนอกเหนือจากการประชุมสภาฯ
สถานีโทรทัศน์รัฐสภาเป็นสื่อกลางในการส่งผ่านข้อมูลข่าวสารไปสู่ประชาชนและสังคม ด้วยบทบาทหน้าที่ ภารกิจของรัฐสภาที่มีต่อสังคมประเทศชาติ ประกอบกับความสำคัญและอิทธิพลของสื่อวิทยุโทรทัศน์ที่มีต่อประชาชนอย่างกว้างขวางทั้งด้านการประชาสัมพันธ์การเผยแพร่ข้อมูลข่าวสารเพื่อความมั่นคง การให้ความรู้ ความบันเทิงแก่ประชาชน ยกระดับคุณภาพชีวิต อนุรักษ์เผยแพร่ศิลปวัฒนธรรม ส่งเสริมการเมืองการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข และในฐานะที่เป็นสถานีโทรทัศน์ของสถาบันนิติบัญญัติ ลักษณะการดำเนินงานเพื่อเผยแพร่ข้อมูลข่าวสารและรายการข่าวของทางสถานีฯ
สถานีโทรทัศน์รัฐสภาอยู่ภายใต้การกำกับดูแลของสำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎรเป็นหน่วยงานอิสระมีฐานะเทียบเท่ากรม แบ่งส่วนราชการภายในออกเป็น 23 สำนัก 4 กลุ่มงาน โดยมีอำนาจหน้าที่เกี่ยวกับราชการประจำทั่วไปของสภาผู้แทนราษฎร มีภารกิจในการดำเนินงานสนับสนุนด้านนิติบัญญัติและมีเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎรเป็นผู้บังคับบัญชา
การบริหารงานสถานีโทรทัศน์ที่อยู่ภายใต้การกำกับดูแลของรัฐสภา ผู้บริหารสถานีโทรทัศน์รัฐสภาจึงถือเป็นผู้นำที่สำคัญ เพราะต้องมีบทบาทในการบริหารจัดการ ภายใต้ปัจจัยที่สำคัญ 4 ประการ ได้แก่ วัตถุประสงค์หรือนโยบายองค์กร บุคลากร สถานที่ และงบประมาณ เพื่อให้บรรลุตามเป้าหมายสูงสุดขององค์กร
1.แนวคิดเกี่ยวกับภาวะผู้นำ
อาคม วัดไธสง (2547) กล่าวว่าภาวะผู้นำ หมายถึงพฤติกรรมที่แสดงออกในรูปของกระบวนการ ความสามารถหรือกิจกรรม ซึ่งก่อให้เกิดอิทธิพลต่อพฤติกรรมของบุคคลอื่น โดยที่บุคคลอื่นจะคล้อยตามหรือปฏิบัติตามผู้นำ เพื่อให้การดำเนินการบรรลุวัตถุประสงค์ในสถานการณ์ใด สถานการณ์หนึ่ง
เนตร์พัณณา ยาวิราช (2549) กล่าวว่า ผู้นำหมายถึงบุคคลที่มีความสามารถในการบังคับบัญชาบุคคลอื่นโดยได้รับการยอมรับและยกย่องจากบุคคลอื่น หรือผู้ที่ทำให้บุคคลอื่นไว้วางใจและให้ความร่วมมือ มีหน้าที่ในการอำนวยการหรือสั่งการบังคับบัญชาประสานงาน โดยอาศัยอำนาจหน้าที่ เพื่อให้กิจการงานบรรลุผลสำเร็จตามมวัตถุประสงค์ และเป้าหมายตามที่ต้องการ
ธร สุนทรายุทธ (2551) กล่าวว่าภาวะผู้นำ หมายถึงอำนาจ หรืออิทธิพลเหนือบุคคล เช่น ความรู้ ความสามารถ ประสบการณ์ บุคลิกภาพ และอื่นๆ ที่มีอำนาจเหนือบุคคลนั้นๆ อำนาจดังกล่าวจะเกิดการยอมรับของสมาชิก เกิดการกระตุ้นภายในกลุ่ม สามารถเปลี่ยนแปลงสถานการณ์นำไปสู่ความสำเร็จตามเป้าหมาย
ภิรมย์ ถิ่นถาวร (2550) กล่าวว่า ภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลง หมายถึงพฤติกรรมหรือความสามารถในการบริหารองค์กร ผู้บริหารนำพาให้ผู้ร่วมงานมีความสามารถในการปฏิบัติหน้าที่อย่างเต็มความสามารถมากกว่าที่ตั้งใจไว้แต่ต้น ส่งผลให้องค์กรได้รับการพัฒนาอยู่ตลอดเวลา ทันตามการเปลี่ยนแปลงของสังคม ประเทศ และโลก
เฮาส์ (House. 1977) กล่าวว่า องค์ประกอบของภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลง ประกอบด้วย
1.มีความมั่นใจในตัวเอง
2.เป็นแบบอย่างแก่ลูกน้อง
3.สร้างความประทับใจในความสามารถและความสำเร็จ
4.มีเป้าหมายที่เป็นอุดมการณ์อย่างชัดเจน
5.มีความคาดหวังสูงและมีความมั่นใจว่าผู้ตามสามารถทำงานให้สำเร็จตามเป้าหมาย
6.สร้างแรงจูงใจในการทำให้พันธกิจบรรลุเป้าหมาย
7.มีบทบาทดึงดูดใจผู้ตาม
2.แนวคิดเกี่ยวกับการบริหารจัดการองค์กรสื่อสารมวลชน
Albarran (2006) ให้นิยามเกี่ยวกับการบริหารจัดการ (Management) ว่าเป็นกระบวนการทำงานร่วมกันหลายๆ ฝ่ายในองค์กร เพื่อบรรลุเป้าหมายหรือวัตถุประสงค์ขององค์กร
การบริหาร คืองานของหัวหน้าหรือผู้นำที่จะต้องทำเพื่อให้กลุ่มต่างๆ ที่มีคนหมู่มากมาอยู่ร่วมกันและร่วมงานกันทำ เพื่อวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้จนสำเร็จผลโดยได้ประสิทธิภาพ หน้าที่ในการบริหารของผู้บริหารจำแนกออกเป็นหน้าที่ในการวางแผน การจัดการองค์กร การจัดการคนเข้าทำงาน การสั่งการ การประสานงาน การรายงานงบประมาณ หากพิจารณาถึงหน้าที่ต่างๆ จะเห็นได้ว่า หน้าที่ในการบริหารเหล่านี้ต่างมีความสัมพันธ์ต่อเนื่องกันอย่างใกล้ชิดเป็นลักษณะของกระบวนการอย่างหนึ่ง ผู้บริหารจะปฏิบัติหน้าที่บริหารด้วยวิธีทำเป็นขั้นตอน มีความต่อเนื่องและสอดคล้องกันอย่างเป็นระบบ (ธงชัย สันติวงศ์, 2540)
การจัดการองค์กร คือการจัดความสัมพันธ์ระหว่างส่วนต่างๆ คือตัวบุคคลและหน้าที่การงาน เพื่อทำให้เกิดการทำงานที่มีประสิทธิภาพ สามารถบรรลุเป้าหมายได้ จะสามารถกำหนดได้จากโครงสร้างองค์กร (Organization Structure) หรือแผนภูมิขององค์กร (Organization Chart) ที่แสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์อย่างเป็นทางการระหว่างหน่วยงานต่างๆ ซึ่งจะช่วยให้เข้าใจถึงอำนาจหน้าที่ความรับผิดชอบของแต่ละบุคคล (สมคิด บางโม, 2539)
3.แนวคิดเกี่ยวกับการบริหารสถานีโทรทัศน์
หลักการบริหารงานวิทยุโทรทัศน์
การบริหารงานวิทยุโทรทัศน์ต้องอาศัยหลักการบริหาร ดังนี้ (อริสา แดงเอียด, 2552, น.20)
1)กำหนดวัตถุประสงค์ในการดำเนินงาน
เช่น การจัดตั้งสถานีโทรทัศน์เพื่อสาระและเติมเต็มความบันเทิงทุกรูปแบบให้แก่ประชาชน
2)บุคลากรที่ปฏิบัติงานในสถานีวิทยุโทรทัศน์
จะต้องมีเจ้าหน้าที่หรือบุคลากรที่มีทักษะ ความสามารถในการดำเนินงานทางด้านการ
ผลิตรายการ
3)สถานที่ในการผลิตรายการ การออกอากาศรายการ และสถานที่ตั้งของสถานีวิทยุโทรทัศน์
จะต้องอยู่ในอาคารหรือบริเวณที่เหมาะสม มีอุปกรณ์ เครื่องมือที่พร้อม ทันสมัย
4)งบประมาณในการดำเนินการวิทยุโทรทัศน์
ต้องมีการจัดสรรงบประมาณ หรือทุนมาดำเนินงานในการออกอากาศ การผลิตเนื้อหาและรูปแบบรายการให้มีความต่อเนื่องเป็นประจำทุกวัน ตามผังรายการที่กำหนดของสถานี
รายการอ้างอิง
ภาษาไทย
ชมพูนุช ภัทรขจี. (2550). การรายงานข่าวการเมืองทางโทรทัศน์. กรุงเทพมหานคร : มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ชวลิต ประภวานนท์. (2542). องค์การและการจัดการ ฉบับสมบูรณ์. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัย
ธรรมศาสตร์.
ชัยธวัช เนียมศิริ. (2561). ภาวะผู้นำที่มีประสิทธิภาพในยุค Thailand 4.0 : กรณีศึกษา จังหวัดขอนแก่น.
กรุงเทพมหานคร : วิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักร.
ณัฐาศิริ สุขภาพ. (2551). การบริหารการจัดการสถานีโทรทัศน์รัฐสภาเพื่อส่งเสริมการมีส่วนร่วมทางการเมือง
ของประชาชน. กรุงเทพมหานคร : มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ธงชัย สันติวงศ์. (2540). พฤติกรรมผู้บริโภคทางการตลาด. กรุงเทพมหานคร : ไทยวัฒนาพานิช.
เบญจวรรณ จำเริญพร . (2552). การศึกษาและวิเคราะห์บทบาทหน้าที่ของสถานีวิทยุโทรทัศน์รัฐสภาผ่าน
ดาวเทียม. กรุงเทพมหานคร : มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์.
พรจิต สมบัติพานิช. (2550). โฆษณาในทศวรรษที่ 2000-2010: การศึกษาถึงปัจจัยด้านสื่อที่มีต่อรูปแบบโฆษณา.
วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต. ชลบุรี : มหาวิทยาลัยบูรพา.
เพียงพิศ จิระพรพงศ์. (2550). กระบวนการบริหารจัดการการจัดทำสัญลักษณ์เพื่อการคัดกรองรายการ
โทรทัศน์. กรุงเทพมหานคร : มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
วรรณรัตน์ นาที. (2545). กระบวนการรายงานสดของข่าวโทรทัศน์ไทย. กรุงเทพมหานคร : จุฬาลงกรณ์
มหาวิทยาลัย.
สมคิด บางโม. (2539). องค์การและการจัดการ. กรุงเทพมหานคร: พิมพ์ดี.
อริสา แดงเอียด. (2552). การบริหารเพื่อการพัฒนาสถานีวิทยุโทรทัศน์รัฐสภาผ่านดาวเทียม. รายงานโครงการ
เฉพาะบุคคล ปริญญามหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, กรุงเทพมหานคร.
ภาษาอังกฤษ
Albarran, A.B. (2006). Management of electronic media. Wadsworth: Thomson.